apr 13 2018
Bitloos & veiligheid een goede match?
Als je het mij vraagt, ja! Zeker weten van wel. Dan komt er wel direct een ‘maar’ om de hoek kijken. Er moeten namelijk aan een aantal eisen voldaan worden.
Veel mensen geloven nog steeds dat je een bit nodig hebt om de veiligheid met bijvoorbeeld buitenrijden te garanderen. Is het dan echt waar dat een stukje metaal in de mond van een paard precies nodig is om te garanderen dat je paard van 500kg wel stopt in blinde paniek? In tegendeel tot een goed doordacht systeem van een bitloos hoofdstel die op het hoofd inwerkt?
Als je er realistisch over nadenkt is toch geen enkel materiaal genoeg om je paard in blinde paniek tegen te houden? Zelfs hekken, sloten, auto’s, bijzetteugels en andere dingen niet? Dat weten inmiddels de meeste ruiters wel, vaak is er iets anders nodig om te zorgen dat je paard uberhaupt niet in blinde paniek gaat.
Dat zijn de voorwaarden. Je hebt een aantal dingen nodig zodat je paard niet in blinde paniek gaat in een enge situatie. Nu verschilt dit per paard en ruiter en per situatie & zijn er dus ook altijd verschillende voorwaarden nodig. Waaronder dat jij als ruiter de goede intentie uitstraalt (vertrouwen in plaats van angst) en dat je paard jouw signalen begrijpt en erop leert te vertrouwen. Zo zijn er nog veel meer voorwaarden natuurlijk. Daar wil ik nu niet te diep op in gaan omdat mijn vak immers hoofdstelfitten is.
Het hoofdstel maakt hierin verschil. De eerste stap zit ‘m in de basis eisen van een hoofdstel. Deze eisen zijn voor mij en mijn werk dat het hoofdstel past, geen vervelende druk mee brengt en rond het paardenhoofd voldoende ruimte laat voor onder andere de zenuwen, oren, ogen, mond, neus, wervels en botten.
Een bit heeft altijd invloed op het tongbeen en het tongbeen zit verbonden met de halswervels. De halswervels zitten logischerwijs verbonden aan de rest van het paardenlichaam. Zo heeft het bit en je hoofdstel dus altijd invloed op het hele paardenlichaam en is de cirkel rond. Het een gaat niet zonder het ander.
Nu begrijp je dus dat ik hier heel kritisch over ben. Ik ben zeker geen tegenstander van het bit maar ik ben met deze kennis ook geen voorstander. Ik ben voorstander van de beste oplossing voor ieder paard in zijn eigen unieke wijze.
Ook een bitloos hoofdstel brengt deze invloed met zich mee. Op een andere manier maar beïnvloeden zal je altijd doen. Het verschil zit in het feit of dingen negatief of positief beïnvloeden. Tijdens fittingen zie ik paarden steeds opnieuw weer veranderen. Onder verschillende hoofdstellen veranderen paarden in hun takt, bovenlijn gebruik en mentale uitstraling. Om mentale uitstraling als fysiek verschil te kunnen begrijpen leg ik het graag zo uit. Wanneer je ontspannen en blij bent voel je dat je spieren zacht zijn en je prettig kunt bewegen. Wanneer iets onprettig voelt ga je meer spanning en stress opbouwen. Je spieren zullen verstrakken en bewegen wordt minder fijn. Denk aan kleding of schoenen die niet lekker zitten of zelfs blaren veroorzaken. Verreweg van fijn toch?!
De tweede stap na de pasvorm van het hoofdstel, waar trouwens voor een groot aantal paarden véél aan te verbeteren is zonder dat ruiters zich daar bewust van zijn, is het type hoofdstel. – Grote kans dat jij hier als lezer ook een van die ruiters bent… Ik kan je dus het advies geven om er altijd samen naar te kijken met een professional. – Het type hoofdstel heeft te maken met de voorkeuren van het paard en de behoefte die er is van paard én ruiter. Het hoofdstel is hierin vaak het ontbrekende puzzelstuk. Ook wat betreft veiligheid. Een sidepull werkt anders in dan een kaakgekruist hoofdstel. Dan bedoel ik niet zo zeer de drukverdeling, deze zal altijd verschillen in combinatie met het paardenhoofd en een hoofdstel, elke combinatie is namelijk uniek, geen afmeting is hiervan hetzelfde. Maar ik bedoel dan hoe en waar het hoofdstel inwerkt. Een sidepull zal altijd ‘meer’ druk geven op de neus dan een kaakgekruist hoofdstel die ‘meer’ druk geeft van achter de oren en kaak door de vormgeving van het hoofdstel. Het ene is dus nooit per defenitie slechter maar vooral anders. Het gaat hierbij dus om de voorkeur. Sommige paarden hebben een hekel aan ‘veel’ druk achter de oren, andere hebben een hekel aan ‘veel’ druk op de neus. Dat is de voorkeur van je paard, deze kan veranderen in de loop van der tijd door bijvoorbeeld ontwikkeling van jullie rijden samen. Daarom is een regelmatige hoofdstel check-up zo belangrijk. Verandering is namelijk de enige constante. Belangrijk is dus om met een professional samen erachter te komen welke voorkeur jij en je paard hebben. Want je paard gaat echt niet beter luisteren naar een hoofdstel die hij niet prettig vind wanneer het instinct van een paard is om tegen (vervelende) druk in te gaan in plaats van mee. Kijk maar naar de eerste reacties van een veulen die nog niets kent of gewend is.
Wanneer je weet welke voorkeur jouw paard heeft kun je daar een passend hoofdstel bij vinden. Dat brengt ons bij de derde stap. Dit is het gevoel dat een hoofdstel jou als ruiter geeft. Het hoofdstel heeft namelijk ook invloed op jou en jij hebt ook invloed op je paard. Alles staat immers met elkaar in verbinding. Als jij het gevoel hebt dat je je paard niet goed kan sturen of afremmen dan gaat dit ten koste van de veiligheid. Dit heb ik in het begin van de blog al even genoemd.
Ik heb voor mijn eigen paard 3 verschillende hoofdstellen gehad in de jaren dat hij bij mij is. Er was geen enkel hoofdstel fout of verkeerd maar dat was toen der tijd waar de voorkeuren en behoeftes van mijn paard en mijzelf als ruiter lagen. Op het eerste hoofdstel (FRA) had mijn paard vaak de neiging om zwaar te hangen maar hij liep er wel ontspannen op. Dit was toen ook het niveau waarop we reden/trainden. Met het tweede hoofdstel (Barefoot) kon ik mijn paard beter sturen en remmen. We konden met dit hoofdstel meer lichtheid in het rijden ontwikkelen. Hij ging minder in het hoofdstel hangen. Ons rijden ontwikkelde ook omdat hij sterker in zijn achterhand werd en dus minder op de voorhand hoefde te lopen. Het derde hoofdstel (Nurtural), dat we nu hebben, is een hoofdstel dat nog fijner is qua pasvorm maar heeft wel platte kaakgekruisde banden. Met de circle-X wordt de druk weer anders verdeeld. Het geeft mij als ruiter een nog veiliger gevoel tijdens het buitenrijden ondanks dat de kaakgekruisde banden theoretisch gezien minder scherp inwerken. Elk hoofdstel gaf mij dus een ander gevoel en voldeed per fase aan de behoefte die we daarin hadden.
Ieder hoofdstel die je past en probeert bij je paard of een ander paard, brengen dus altijd een ander gevoel met zich mee. Zo zijn er ruiters in de fittingen die van een dunne en ronde sidepull neusriem overgaan op een brede en platte neusriem of bij andere ruiters juist andersom. Soms zijn er ruiters die van een sidepull of bit overgaan naar een kingekruist hoofdstel. De verschillen en voorkeuren zijn altijd weer anders. Alle hoofdstelmerken in mijn assortiment worden gemiddeld even veel gekozen er springt nooit specifiek iets uit. Juist omdat de voorkeuren en pasvormen dus zo verschillen.
Een juist aangemeten hoofdstel brengt dus altijd veiligheid met zich mee. Mijn paard reageerde, zoals wel meer paarden doen, zo heftig op het bit dat hij er juist in blinde paniek nog angstiger van werd zodra daar meer druk op kwam te staan. Dit is dus zo met alle bitten & hoofdstellen. Een juist aangemeten bitloos hoofdstel heeft bij mij dus veiligheid als uitgangspunt.
Neem vrijblijvend contact met me op voor al je vragen of om een afspraak te plannen.
Auteur: Lis van Vliet, eigenaresse en bitloos hoofdstelfitter bij BitloosHoofdstelFitting.nl